Post by pieter on Aug 19, 2014 14:03:43 GMT -7
Halina Poświatowska.
Halina Poświatowska z domu Myga (ur. 9 maja 1935 w Częstochowie, zm. 11 października 1967 w Warszawie) – polska poetka.
Życie
Poetka urodziła się w Częstochowie jako Helena Myga, choć wszyscy od początku mówili do niej Halina. Ona sama formalnie dokonała zmiany imienia w 1961r. Halina miała troje rodzeństwa: Małgorzatę, Elżbietę i Zbigniewa. Niestety Elżbieta umarła mając zaledwie trzy lata. Halina uczyła się w gimnazjum "Nauka i Praca", a po jego zamknięciu w żeńskim I Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego.
Największy wpływ na jej przyszłe życie i zdrowie odcisnęły 4 dni podczas wyzwolenia rodzinnego miasta. Zaczęło się ono 15 stycznia 1945 roku. Rodzice zdecydowali, że schronią się w piwnicy. Trzy dni Halina spędziła w tym zimnym i wilgotnym pomieszczeniu. Czwartego dnia Częstochowa była wolna ale Halina zachorowała, a choroba pozostawiła po sobie nieodwracalne skutki. Bakterie paciorkowca atakując organizm, spowodowały zapalenie stawów i w konsekwencji powstanie wady serca. Dokładniej: zmiany we wsierdziu - wadę zastawki dwudzielnej.
Z powodu ciężkiej wady serca większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach, gdzie też poznała swojego przyszłego męża Adolfa Ryszarda Poświatowskiego (także ciężko chorego na serce), którego poślubiła w Częstochowie 30 kwietnia 1954. Po dwóch latach małżeństwa, w wieku 21 lat została wdową. W 1958 dzięki zbiórce środków wśród Polonii amerykańskiej Poświatowska przeszła skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych. Została tam 3 lata i studiowała w Smith College w Northampton. Po powrocie do Polski podjęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z Krakowem związane są ostatnie lata jej życia, pracowała wówczas na uniwersytecie. W 1967 stan jej zdrowia był bardzo zły, dlatego podjęto decyzję o kolejnej operacji serca, po której osiem dni później, 11 października, zmarła.
Grób Haliny Poświatowskiej i jej męża Adolfa znajduje się na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.
9 maja 2007 w jej rodzinnym domu w Częstochowie przy ul. Jasnogórskiej 23 otwarto Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej (część Muzeum Częstochowskiego), gdzie zgromadzono m.in. rodzinne pamiątki. Także w Częstochowie, w Szkole Podstawowej nr 8, istnieje izba pamięci poetki z jej pomnikiem wykonanym w naturalnych rozmiarach z żywicy przez częstochowskiego rzeźbiarza Szymona Wypycha. W roku 2007 odsłonięto w Częstochowie Ławeczkę Haliny Poświatowskiej[1].
Poezja
Należy do pokolenia „Współczesności”. Zadebiutowała w 1956 publikując swoje wiersze w „Gazecie Częstochowskiej”. Za jej odkrywcę uważa się krytyka literackiego i poetę Tadeusza Gierymskiego, który – jak sam napisał w artykule „Pożegnania poetki” w tejże gazecie w 1967 roku – zrobił to z litości, nie oceniając jej poezji bardzo wysoko.
Jej pierwszy zbiór poezji Hymn bałwochwalczy pojawił się rok później i zebrał przychylne opinie krytyków i poetów. Następne wiersze zebrane zostały w trzech kolejnych tomikach poezji: Dzień dzisiejszy (1963), Oda do rąk (1966) i Jeszcze jedno wspomnienie (1968, pośmiertnie). Po jej śmierci odnaleziono wiele niepublikowanych liryków, opowiadanie, bajkę dla dzieci, dramaty, listy – zebrane w „Dziełach” (Wydawnictwo Literackie, 1997). Na krótko przed śmiercią, w 1967 roku, Wydawnictwo Literackie opublikowało jej autobiograficzną powieść Opowieść dla przyjaciela.
Tadeusz Baird skomponował 1968 do jej tekstów pięć pieśni na mezzosopran i orkiestrę kameralną.
Głównymi motywami jej twórczości poetyckiej były przeplatające się wzajemnie miłość i śmierć. Świadoma swej kruchości Poświatowska dawała wielokrotnie wyrazy sprzeciwu wobec nieugiętego losu. Ubolewała nad niedoskonałością ludzkiego ciała, ale i umiała wykorzystać każdy moment przemijającego życia. W swych utworach nie pomijała także swojej kobiecości, pisała o sobie i innych kobietach, kobietach-bohaterkach. Wszystko to osadzone było w głębokich przemyśleniach filozoficznych. Poezja Haliny Poświatowskiej stanowi studium natury ludzkiej, kobiety pragnącej miłości i kobiety świadomej swej śmierci.
Od 1974 w Częstochowie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Haliny Poświatowskiej.
Przekłady na języki obce
- Ej zendegi tarkam koni mimiram. Gozine-je asz’ar / Życie, umrę jeśli odejdziesz. Wybór wierszy, przekład na język perski Alireza Doulatszahi, Ivonna Nowicka, Baal Publications, Teheran-Iran 2010, ISBN 978-964-2574-28-5 (Seria: Studia polskie – III. Poezja polska – II)
- Mais uma lembrança / Jeszcze jedno wspomnienie, Magdalena Nowinska (Trans.), (n.t.) Revista Literária em Tradução, nº 1 (set/2010), Fpolis/Brasil, ISSN 2177-5141.
- Умея само да обичам / Umiem tylko kochać, wiersze wybrane, przekład na język bułgarski Łyczezar Sielaszki, wyd. Faber, ISBN 978-954-400-443-9 [1]
- Immer wenn ich leben will / Zawsze, gdy pragnę żyć, przekład Monika Cagliesi-Zenkteler, Piper Verlag, München 2002 ISBN 3-492-04397-6.
- Erzählung für einen Freund / Opowieść dla przyjaciela, przekład Monika Cagliesi-Zenkteler, Piper Verlag, München 2002 ISBN 3-492-23491-7.
Uwagi
a) ↑ W akcie urodzenia – Halina, ksiądz udzielający chrztu zakwestionował jednak to imię, jako niefigurujące w rejestrze świętych i zaproponował rodzinie podobne: Helena; w domu rodzina zwracała się do niej Halina; poetka oficjalnie zmieniła imię dopiero po powrocie z USA w 1961.
b) ↑ Urodziła się 9 maja 1935 jednak w akcie urodzenia – na skutek pomyłki – wpisano 9 lipca; data ta niejednokrotnie była uważana za prawdziwą, dodatkowo w księgach parafii św. Barbary, gdzie była ochrzczona, data narodzin zapisana została według aktu urodzenia, czyli 9 lipca.
Przypisy
1) ↑ Wikimapia: Ławeczka Haliny Poświatowskiej
Linki zewnętrzne
- Halina Poświatowska: życie, twórczość, współczesność
- Poswiatowska.org - twórczość Haliny Poświatowskiej
- Muzeum Haliny Poświatowskiej
- Witold Iwańczak: Umyłam liście drzewom, Niedziela [dostęp 12.05.2011]
- Halina Poświatowska - ciekawość świata silniejsza niż chęć życia. Dwójka - Program 2 Polskiego Radia, 2014-05-23. [dostęp 2014-05-24].
The Russian wiki page about her: ru.wikipedia.org/wiki/Посвятовская,_Халина
Halina Poświatowska z domu Myga (ur. 9 maja 1935 w Częstochowie, zm. 11 października 1967 w Warszawie) – polska poetka.
Życie
Poetka urodziła się w Częstochowie jako Helena Myga, choć wszyscy od początku mówili do niej Halina. Ona sama formalnie dokonała zmiany imienia w 1961r. Halina miała troje rodzeństwa: Małgorzatę, Elżbietę i Zbigniewa. Niestety Elżbieta umarła mając zaledwie trzy lata. Halina uczyła się w gimnazjum "Nauka i Praca", a po jego zamknięciu w żeńskim I Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego.
Największy wpływ na jej przyszłe życie i zdrowie odcisnęły 4 dni podczas wyzwolenia rodzinnego miasta. Zaczęło się ono 15 stycznia 1945 roku. Rodzice zdecydowali, że schronią się w piwnicy. Trzy dni Halina spędziła w tym zimnym i wilgotnym pomieszczeniu. Czwartego dnia Częstochowa była wolna ale Halina zachorowała, a choroba pozostawiła po sobie nieodwracalne skutki. Bakterie paciorkowca atakując organizm, spowodowały zapalenie stawów i w konsekwencji powstanie wady serca. Dokładniej: zmiany we wsierdziu - wadę zastawki dwudzielnej.
Z powodu ciężkiej wady serca większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach, gdzie też poznała swojego przyszłego męża Adolfa Ryszarda Poświatowskiego (także ciężko chorego na serce), którego poślubiła w Częstochowie 30 kwietnia 1954. Po dwóch latach małżeństwa, w wieku 21 lat została wdową. W 1958 dzięki zbiórce środków wśród Polonii amerykańskiej Poświatowska przeszła skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych. Została tam 3 lata i studiowała w Smith College w Northampton. Po powrocie do Polski podjęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z Krakowem związane są ostatnie lata jej życia, pracowała wówczas na uniwersytecie. W 1967 stan jej zdrowia był bardzo zły, dlatego podjęto decyzję o kolejnej operacji serca, po której osiem dni później, 11 października, zmarła.
Grób Haliny Poświatowskiej i jej męża Adolfa znajduje się na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie.
9 maja 2007 w jej rodzinnym domu w Częstochowie przy ul. Jasnogórskiej 23 otwarto Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej (część Muzeum Częstochowskiego), gdzie zgromadzono m.in. rodzinne pamiątki. Także w Częstochowie, w Szkole Podstawowej nr 8, istnieje izba pamięci poetki z jej pomnikiem wykonanym w naturalnych rozmiarach z żywicy przez częstochowskiego rzeźbiarza Szymona Wypycha. W roku 2007 odsłonięto w Częstochowie Ławeczkę Haliny Poświatowskiej[1].
Poezja
Należy do pokolenia „Współczesności”. Zadebiutowała w 1956 publikując swoje wiersze w „Gazecie Częstochowskiej”. Za jej odkrywcę uważa się krytyka literackiego i poetę Tadeusza Gierymskiego, który – jak sam napisał w artykule „Pożegnania poetki” w tejże gazecie w 1967 roku – zrobił to z litości, nie oceniając jej poezji bardzo wysoko.
Jej pierwszy zbiór poezji Hymn bałwochwalczy pojawił się rok później i zebrał przychylne opinie krytyków i poetów. Następne wiersze zebrane zostały w trzech kolejnych tomikach poezji: Dzień dzisiejszy (1963), Oda do rąk (1966) i Jeszcze jedno wspomnienie (1968, pośmiertnie). Po jej śmierci odnaleziono wiele niepublikowanych liryków, opowiadanie, bajkę dla dzieci, dramaty, listy – zebrane w „Dziełach” (Wydawnictwo Literackie, 1997). Na krótko przed śmiercią, w 1967 roku, Wydawnictwo Literackie opublikowało jej autobiograficzną powieść Opowieść dla przyjaciela.
Tadeusz Baird skomponował 1968 do jej tekstów pięć pieśni na mezzosopran i orkiestrę kameralną.
Głównymi motywami jej twórczości poetyckiej były przeplatające się wzajemnie miłość i śmierć. Świadoma swej kruchości Poświatowska dawała wielokrotnie wyrazy sprzeciwu wobec nieugiętego losu. Ubolewała nad niedoskonałością ludzkiego ciała, ale i umiała wykorzystać każdy moment przemijającego życia. W swych utworach nie pomijała także swojej kobiecości, pisała o sobie i innych kobietach, kobietach-bohaterkach. Wszystko to osadzone było w głębokich przemyśleniach filozoficznych. Poezja Haliny Poświatowskiej stanowi studium natury ludzkiej, kobiety pragnącej miłości i kobiety świadomej swej śmierci.
Od 1974 w Częstochowie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Haliny Poświatowskiej.
Przekłady na języki obce
- Ej zendegi tarkam koni mimiram. Gozine-je asz’ar / Życie, umrę jeśli odejdziesz. Wybór wierszy, przekład na język perski Alireza Doulatszahi, Ivonna Nowicka, Baal Publications, Teheran-Iran 2010, ISBN 978-964-2574-28-5 (Seria: Studia polskie – III. Poezja polska – II)
- Mais uma lembrança / Jeszcze jedno wspomnienie, Magdalena Nowinska (Trans.), (n.t.) Revista Literária em Tradução, nº 1 (set/2010), Fpolis/Brasil, ISSN 2177-5141.
- Умея само да обичам / Umiem tylko kochać, wiersze wybrane, przekład na język bułgarski Łyczezar Sielaszki, wyd. Faber, ISBN 978-954-400-443-9 [1]
- Immer wenn ich leben will / Zawsze, gdy pragnę żyć, przekład Monika Cagliesi-Zenkteler, Piper Verlag, München 2002 ISBN 3-492-04397-6.
- Erzählung für einen Freund / Opowieść dla przyjaciela, przekład Monika Cagliesi-Zenkteler, Piper Verlag, München 2002 ISBN 3-492-23491-7.
Uwagi
a) ↑ W akcie urodzenia – Halina, ksiądz udzielający chrztu zakwestionował jednak to imię, jako niefigurujące w rejestrze świętych i zaproponował rodzinie podobne: Helena; w domu rodzina zwracała się do niej Halina; poetka oficjalnie zmieniła imię dopiero po powrocie z USA w 1961.
b) ↑ Urodziła się 9 maja 1935 jednak w akcie urodzenia – na skutek pomyłki – wpisano 9 lipca; data ta niejednokrotnie była uważana za prawdziwą, dodatkowo w księgach parafii św. Barbary, gdzie była ochrzczona, data narodzin zapisana została według aktu urodzenia, czyli 9 lipca.
Przypisy
1) ↑ Wikimapia: Ławeczka Haliny Poświatowskiej
Linki zewnętrzne
- Halina Poświatowska: życie, twórczość, współczesność
- Poswiatowska.org - twórczość Haliny Poświatowskiej
- Muzeum Haliny Poświatowskiej
- Witold Iwańczak: Umyłam liście drzewom, Niedziela [dostęp 12.05.2011]
- Halina Poświatowska - ciekawość świata silniejsza niż chęć życia. Dwójka - Program 2 Polskiego Radia, 2014-05-23. [dostęp 2014-05-24].
The Russian wiki page about her: ru.wikipedia.org/wiki/Посвятовская,_Халина
